หนอนกระทู้ผัก (แผ่นพับ)
ชื่อสามัญ: Common cutworm
ชื่อวิทยาศาสตร์: Spodoptera litura (Fabricius)
ชื่อวงศ์: Noctuidae
หนอนกระทู้ผักเป็นแมลงที่สำคัญที่พบเข้าทำลายพืชผักตระกูลกะหล่ำ (เช่น คะน้า กะหล่ำปลี กะหล่ำดอก บรอกโคลี กวางตุ้ง ผักกาดขาว ผักกาดหอม) โดยหนอนระยะแรกเข้าทำลายเป็นกลุ่ม กัดกินผิวใบจนบางใส หนอนจะเริ่มแยกย้ายเมื่อเข้าสู่วัย 2-3 ระยะต่อมาจะทำลายรุนแรงมากขึ้น เนื่องจากหนอนมีขนาดใหญ่สามารถกัดกินใบ ก้าน หรือเข้าทำลายในหัวกะหล่ำ ทำความเสียหายและยากแก่การป้องกัน ซึ่งการเข้าทำลายมักเกิดเป็นหย่อม ๆ ตามจุดที่ตัวเต็มวัยเพศเมียวางไข่และมักแพร่ระบาดได้รวดเร็วตลอดทั้งปี โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝน
พืชอาหาร
- ผักตระกูลกะหล่ำทุกชนิด เช่น ผักคะน้า กะหล่ำปลี ผักกาดขาวปลี ผักกาดเขียวปลี ผักกาดหัว เป็นต้น นอกจากนี้ ยังทำลายพืชผักชนิดอื่น ๆ ไม้ผล พืชไร่ และไม้ดอก ได้แก่ หอมแดง หอมหัวใหญ่ หน่อไม้ฝรั่ง กระเจี๊ยบเขียว พริก องุ่น ข้าวโพด ถั่วเหลือง กุหลาบ ดาวเรือง และกล้วยไม้ เป็นต้น
รูปร่างลักษณะ
- ตัวเต็มวัยเป็นผีเสื้อกลางคืนขนาดกลางสีน้ำตาล กางปีกกว้าง 3-3.5 เซนติเมตร ปีกคู่หน้ามีเส้นสีเหลืองพาดหลายเส้น ระยะหนอนจะสังเกตได้ว่ามีแถบสีดำหรือจุดที่อกปล้อง 3 และผิวลำตัวมีขีดสีดำพาดตามยาว
ลักษณะการทำลาย
- เมื่อหนอนฟักออกจากไข่จะอยู่รวมเป็นกลุ่มกัดแทะเฉพาะผิวใบจนบางใส เมื่อหนอนโตขึ้นสามารถกัดกินได้ปริมาณมากและรวดเร็ว ทำให้ใบพืชขาดเป็นรู ช่วงเวลากลางวันตัวหนอนมักจะหลบอยู่ใต้ใบ ซอกใบ หรือใต้ดิน
วิธีการป้องกันกำจัด
1.การเขตกรรม
1.1 ไถพรวนดิน ตากดินไว้อย่างน้อย 7 – 14 วัน ก่อนปลูกพืชฤดูกาลถัดไป และเก็บเศษซากพืชอาหารเพื่อฆ่าดักแด้ และลดแหล่งอาหารในการขยายพันธุ์ของหนอนกระทู้ผัก
1.2 ใช้โรงเรือนตาข่ายไนล่อน ขนาด 16 mesh หรือปลูกผักกางมุ้ง
2.การใช้วิธีกล
เก็บกลุ่มไข่และหนอนทำลายจะสามารถลดการระบาดของหนอนกระทู้ผักได้
3.การใช้ชีววิธี
3.1ระยะตัวอ่อนใช้เชื้อราบิวเวอเรียฉีดพ่นในอัตรา 1 กิโลกรัมต่อน้ำ 80 ลิตร ฉีดพ่นทุก 15 วัน ในช่วงเวลาเย็น ผสมสารจับใบและฉีดพ่นให้สัมผัสตัวหนอนมากที่สุดหรือในระยะดักแด้ใช้เชื้อราเมตาไรเซียมฉีดพ่นหรือใส่ทางดิน ในอัตรา 1 กิโลกรัมต่อน้ำ 80 ลิตร ควรใช้ฉีดพ่นในระยะที่หนอนมีขนาดเล็ก
3.2ใช้เชื้อบีที Bacillus thuringiensis ในอัตรา 60 – 100 มิลลิลิตรต่อน้ำ 20 ลิตร หรือ 40 – 80 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตร พ่นทุก 3 – 5 วัน เมื่อพบการระบาด
กรณีระบาดรุนแรง: ให้พ่นติดต่อกัน 2 ครั้ง หลังจากนั้น พ่นทุก 5 วัน จนกระทั่งหนอนลดปริมาณการระบาด
3.3ใช้เชื้อไวรัสเอ็นพีวีสำหรับหนอนกระทู้ผัก ในอัตรา 30 – 40 มิลลิลิตรต่อน้ำ 20 ลิตร พ่นทุก 7 – 10 วัน ถ้ารุนแรงควรพ่นในอัตรา 40 – 50 มิลลิลิตรต่อน้ำ 20 ลิตร และผสมสารจับใบทุกครั้ง
3.4ใช้ไส้เดือนฝอย (Steinernema carpocapsae) ในอัตรา 50 ล้านตัวต่อน้ำ 20 ลิตร พ่นทุก 15 วัน
3.5แมลงศัตรูธรรมชาติ เช่น มวนพิฆาต มวนเพชฌฆาต อัตราปล่อย 200 ตัวต่อไร่
4.การใช้สารเคมี
เมื่อพบการระบาดให้เลือกใช้สารเคมีกำจัดแมลงกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ต่อน้ำ 20 ลิตร ดังนี้
- chlorfenapyr 10% SC อัตรา 30 มิลลิลิตร
- indoxacarb 15% EC อัตรา 30 มิลลิลิตร
- emamectin benzoate 1.92% EC อัตรา 20 มิลลิลิตร
- flubendiamide 20% WG อัตรา 6 กรัม
- Chlorantraniliprole 5.17% SC อัตรา 30 มิลลิลิตร
ข้อมูล: กรมการข้าว
เรียบเรียง: กองส่งเสริมการอารักขาพืชและจัดการดินปุ๋ย กรมส่งเสริมการเกษตร
จัดทำโดย: กลุ่มพัฒนาสื่อส่งเสริมการเกษตร สำนักพัฒนาการถ่ายทอดเทคโนโลยี กรมส่งเสริมการเกษตร
ตุลาคม ; 2568
ดาวน์โหลดไฟล์ PDF.