โรคขอบใบแห้งในข้าว (Bacterial Leaf Blight Disease)
พบมาก ในนาน้ำฝน นาชลประทาน ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต้ สาเหตุ เชื้อแบคทีเรีย Xanthomonas oryzae pv. oryzae (ex Ishiyama) Swings et al.
อาการและการแพร่ระบาด
อาการ โรคสามารถพบได้ตั้งแต่ระยะกล้าจนถึงระยะออกรวง ในระยะกล้าใบล่างจะปรากฎจุดซ้ำเล็ก ๆ บริเวณขอบใบ ต่อมา 7-10 วัน จะขยายเป็นแถบสีเหลืองยาว ใบที่เป็นโรคจะแห้งและมีสีเขียวซีดเป็นสีเทา หลังปักดำประมาณ 1-1.5 เดือน ใบข้าวจะแสดงอาการรอยขีดช้ำที่ขอบใบ เปลี่ยนเป็นสีเหลือง และมีหยดน้ำสีครีมลักษณะคล้ายยางสนเกิดขึ้น ต่อมาจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลและหลุดออกไปกับน้ำหรือฝน ซึ่งเป็นสาเหตุให้โรคแพร่ระบาดได้ แผลลุกลามไปตามความยาวและความกว้างของใบ ขอบแผลมีลักษณะเป็นลายหยัก และเปลี่ยนเป็นสีเทาในระยะหลัง ใบที่เป็นความยาวและความกว้างของใบ ขอบแผลมีลักษณะเป็นลายหยัก และเปลี่ยนเป็นสีเทาในระยะหลัง ใบที่เป็นโรคจะแห้งและม้วนตัวตามความยาวของใบ ในกรณีที่ต้นข้าวอ่อนแอและเชื้อโรครุนแรง จะทำให้ท่อน้ำท่ออาหารอุดตัน ส่งผลให้ต้นข้าวเหี่ยวแห้งและตายทั้้งต้นอย่างรวดเร็ว เรียกว่าอาการ “ครีเสก (Kresek)”
การแพร่ระบาด เชื้อสาเหตุโรคสามารถแพร่ไปกับน้ำ ในสภาพแวดล้อมที่มีความชื้นสูง และสภาพที่มีฝนตก ลมพัดแรง จะช่วยให้โรคแพร่ระบาดอย่างกว้างขวางรวดเร็ว
การป้องกันกำจัด
- ใช้พันธุ์ข้าวที่ต้านทาน เช่น พันธุ์สุพรรณบุรี 60 สุพรรณบุรี 90 สุพรรณบุรี 1 สุพรรณบุรี 2 กข7 และ กข23
- ในดินที่อุดมสมบูรณ์ไม่ควรใส่ปุ๋ยไนโตรเจนมาก
- ไม่ควรระบายน้ำจากแปลงที่เป็นโรคไปสู่แปลงอื่น
- ควรเฝ้าระวังการเกิดโรค ถ้าปลูกข้าวพันธุ์ที่อ่อนแอต่อโรคนี้ เช่น พันธุ์ขาวดอกมะลิ105 กข6 เหนียวสันป่าตอง พิษณุโลก2 ชัยนาท1 เมื่อเริ่มพบอาการของโรคบนใบข้าว ให้ใช้สารป้องกันกำจัดโรคพืช เช่น ไอโซโพรไทโอเลน คอปเปอร์ไฮดรอกไซด์เสตร็พโตมัยซินซัลเฟต+ออกซีเตทตราไซคลินไไฮโดรคลอร์ไรด์ ไตรเบซิคคอปเปอร์ซัลเฟต
แหล่งข้อมูล : กองวิจัยและพัฒนาข้าว กรมการข้าว
จัดทำโดย : สำนักงานเกษตรอำเภอวัฒนานคร จังหวัดสระแก้ว กรมส่งเสริมการเกษตร
