ชื่อสามัญ : Tobacco whitefly
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Bemisia tabaci (Gennadius)
ชื่อวงศ์ : Aleyrodidae
แมลงหวี่ขาวยาสูบ เป็นแมลงศัตรูพืชที่มีความสำคัญพบแพร่ระบาดอย่างกว้างขวางทั่วทุกภาคของประเทศไทย สร้างความเสียหายโดยการดูดกินน้ำเลี้ยงจากใบพืชและยังเป็นพาหะของเชื้อไวรัสสาเหตุของโรคใบด่างมาสู่พืช แมลงหวี่ขาวยาสูบเป็นแมลงศัตรูพืชที่มีพืชอาหารมากชนิดหนึ่ง พบว่ามีพืชอาหารมากกว่า 150 ชนิด อยู่ใน 63 วงศ์ เช่น พืชวงศ์ถั่ว พืชวงศ์แตง พืชวงศ์ Solanaceae เช่น มะเขือ พริก ยาสูบ โดยมีการระบาดเกือบทั่วทุกมุมของโลก
รูปร่างลักษณะ
แมลงหวี่ขาวยาสูบวางไข่เป็นกลุ่มใต้ใบพืช ก้านไข่จะติดกับเนื้อเยื่อของพืช รูปร่างยาวรีสีเหลืองอ่อน ไข่มีขนาด 0.1-0.3 มิลลิเมตร ตัวอ่อนมีลักษณะแบนราบติดกับผิวใบ มีสีเหลืองอมเขียวใส สามารถมองเห็นส่วนต่าง ๆ ที่อยู่ภายในได้ ตัวอ่อนจะเคลื่อนที่ไปบริเวณที่เป็นแหล่งอาหาร โดยใช้ปากที่มีลักษณะคล้ายเข็มแทงเข้าไปในใบพืช เพื่อดูดกินน้ำเลี้ยงจากพืช ระยะตัวอ่อนมี 4 วัย และลอกคราบ 4 ครั้ง ตัวอ่อนวัย 4 จะลอกคราบออกตรงรอยแตกที่ส่วนอก เข้าสู่ระยะตัวเต็มวัย เพศเมียวางไข่ได้เฉลี่ย 200 ฟอง ตัวเต็มวัยสามารถออกลูกเป็นตัวโดยไม่มีการผสมพันธุ์ (Parthenogenesis)
ลักษณะการทำลาย
นอกจากจะสร้างความเสียหายโดยการดูดกินน้ำเลี้ยงจากใบมันสำปะหลังแล้ว ยังเป็นพาหะของเชื้อไวรัสสาเหตุโรคใบด่าง เมื่อแมลงหวี่ขาวยาสูบมาดูดกินใบพืชที่เป็นโรคจะแพร่กระจายเชื้อออกไปอย่างรวดเร็ว ทำให้มันสำปะหลังมีอาการใบหงิกม้วนงอ ใบยอดมีขนาดเล็ก แมลงหวี่ขาวยาสูบจะเพิ่มจำนวนมากขึ้นเมื่อสภาพอากาศเหมาะสม คือ ร้อน ชื้น ฝนทิ้งช่วง และในแปลงที่มีพืชอาศัยชนิดต่าง ๆ ปลูกตลอดปี หากในแปลงมันสำปะหลังมีต้นที่เป็นโรคเพียงต้นเดียงแมลงหวี่ยาสูบสามารถแพร่กระจายโรคไปยังต้นอื่น ๆ ได้อย่างรวดเร็ว ทำให้เกิดโรคระบาดเป็นวงกว้างในเวลาไม่นาน
วิธีการป้องกันกำจัด
1.การเขตกรรม
- ทำความสะอาดแปลงและบริเวณรอบ ๆ แปลง เพื่อไม่ให้มีแหล่งที่อยู่อาศัยของแมลงหวี่ขาวยาสูบ
- ฝังกลบเศษซากพืชที่ตกค้างในแปลง
- หากพบต้นที่เป็นโรคให้ฝังกลบในหลุมลึก เพื่อไม่ให้ต้นงอกออกมาเป็นแหล่งของไวรัสในแปลงปลูก
2.การใช้วิธีกล
- ติดกับดักกาวเหนียวสีเหลือง 80-100 กับดักต่อไร่ โดยติดเหนือระดับทรงต้นประมาณ 1 คืบ เพื่อดักจับตัวเต็มวัยของแมลงหวี่ขาวยาสูบ
3.การใช้ชีววิธี
- ศัตรูธรรมชาติของแมลงหวี่ขาวยาสูบ ได้แก่ แมลงช้างปีกใส ด้วงเต่าตัวห้ำ มวนโอเรียส (Orius sp.) แตนเบียนเอ็นคาเซีย (Encarsia sp.) และเชื้อราบิวเวอเรีย (Beauveria bassiana)
4.การใช้สารเคมี
ถ้าพบแมลงหวี่ขาวยาสูบระยะตัวอ่อนมากกว่า 2 ตัวต่อใบ ให้พ่นด้วยสารกำจัดแมลงตามคำแนะนำของกรมวิชาการเกษตร ดังนี้
- สารอิมิดาโคลพริด (imidacloprid) 70% WG อัตรา 12 กรัม ต่อน้ำ 20 ลิตร
- สารไดโนทีฟูแรน (dinotefuran) 10% SL อัตรา 20 มิลลิลิตร ต่อน้ำ 20 ลิตร
- สารไทอะมีโทแซม (thiamethoxam) 25% WG อัตรา 12 กรัม ต่อน้ำ 20 ลิตร
- สารบูโพรเฟซิน (buprofezin) 40% SC อัตรา 40 มิลลิลิตร ต่อน้ำ 20 ลิตร
- สารไบเฟนทริน (bifenthrin) 2.5% EC อัตรา 30 มิลลิลิตร ต่อน้ำ 20 ลิตร
- สารไตรอะโซฟอส (triazophos) 40% EC อัตรา 50 มิลลิลิตร ต่อน้ำ 20 ลิตร
เรียบเรียง : กองส่งเสริมการอารักขาพืชและจัดการดินปุ๋ย กรมส่งเสริมการเกษตร
จัดทำโดย : กลุ่มพัฒนาสื่อส่งเสริมการเกษตร สำนักพัฒนาการถ่ายทอดเทคโนโลยี
