มวนลำไย หรือแมงแกง (Longan Stink Bug)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Tessaratoma javanica
ลักษณะทั่วไป : ลำตัวยาว 25-31 มิลลิเมตร ตัวเต็มวัยมีสีน้ำตาลปนเหลือง หนวดแบบเส้นด้าย (filiform) ปากแบบเจาะดูด (piercing-sucking type) ปีกแบบ (hemelytra) เนื้อปีกส่วนโคนแข็ง ส่วนปลายปีกบาง ขาเดิน (walking legs) ตารวม (compound eyes)
พฤติกรรม : ตัวเมียวางไข่เป็นกลุ่มตามใบหรือเรียงตามก้านดอก ไข่กลุ่มหนึ่งจะมีจำนวนเฉลี่ย 14 ฟอง ฟักออกมาเป็นตัวอ่อน ใช้เวลาประมาณ 7-14 วัน ตัวอ่อนมีสีแดง ลอกคราบ 5 ครั้ง ระยะตัวอ่อนกินเวลาประมาณ 61-74 วัน จึงจะเจริญออกมาเป็นตัวเต็มวัย
อาหาร : ตัวอ่อนและตัวเต็มวัยดูดกินน้ำเลี้ยงจากใบอ่อนของไม้ผล เช่น ลำไย ลิ้นจี่
ถิ่นอาศัย : ต้นลำไย ลิ้นจี่
เขตกระจายพันธุ์ : ทุกภาค
ศัตรูธรรมชาติ : แตนเบียนไข่ Anastatus sp. nr.japonicas ทำลายไข่ของมวนลำไย แตนเบียนไข่ Ooencyrtus phongi ทำลายไข่ของมวนลำไยและเชื้อรา Paecilomyces lilacinus ทำลายตัวอ่อนและตัวเต็มวัยของมวนลำไย นอกจากนั้นยังมีมดแดง เป็นตัวห้ำกัดกินตัวอ่อนมวนลำไย วัย 1 และวัย 2
การป้องกันและกำจัด
- โดยวิธีจับตัวเต็มวัย ตัวอ่อนและไข่ ทำลายเสีย ในเดือนมกราคมและกุมภาพันธ์ มวนเริ่มจับกลุ่มและผสมพันธุ์อยู่ต้นใดต้นหนึ่งของลำไยและเป็นเวลาที่มวนลำไยว่องไวมาก ให้เขย่ากิ่งในเวลาเช้ามืด มวนจะทิ้งตัวตกลงมา ให้เก็บรวบรวมทำลายเสีย ส่วนไข่มวนลำไยมีขนาดใหญ่อยู่เป็นกลุ่มมองเห็นได้ง่าย
- ควรตัดแต่งกิ่ง เพื่อไม่ให้ใบหนาทึบจนเกินไป เพราะจะเป็นที่หลบซ่อนและพักอาศัยของตัวเต็มวัยเพื่ออยู่ข้ามฤดู
- การใช้สารฆ่าแมลงพ่นก่อนลิ้นจี่และลำไยออกดอก ในเดือนธันวาคม สารฆ่าแมลงที่ใช้ได้ผล ได้แก่ carbaryl (85% WP) อัตรา 45-60 กรัม หรือ lambdacyhalothrin (2.5% EC) อัตรา 10 มิลลิลิตรต่อน้ำ 20 ลิตร
ข้อมูลจาก : ENAC (THAILAND) from enac-club.com และสำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร
เรียบเรียง : สำนักงานเกษตรอำเภอวังสมบูรณ์ จังหวัดสระแก้ว
